Prezentirana prva faza provedenih aktivnosti i istraživanja u okviru projekta TexEASTile –

U prostorijama Sarajevske regionalne razvojne agencije- SERDA, održana je prezentacija provedenih aktivnosti i rezultata istraživanja u okviru projekta TexEASTile – održive inovacije za tekstil u jugoistocnoj Evropi, koji je odobren u okviru Evropskog transnacionalnog programa za jugoistocnu Evropu 2007-2013, a koji finansira Evropska unija. Vodeci partner na projektu je Euroimpressa iz Italije, uz partnere iz Rumunije, Bugarske, Madarske i Grcke. Partner iz Bosne i Hercegovine je Sarajevska regionalna razvojna agencija SERDA.

Cilj Projekta je da unaprijedi znanja i poveca korištenje ekološki održivih alata i metoda za mala i srednja preduzeca u tekstilnom sektoru, kao i korištenje procedure "zelenih javnih nabavki" - GPP (Green Public Procurement) kako u javnom tako i u privatnom sektoru, promoviše i razvije trajnu saradnju izmedu kompanija putem zajednicke metodologije i instrumenata.

U prethodnom periodu Sarajevska regionalna razvojna agencija - SERDA vodila je aktivnosti na definisanju prioritetnih problema, te identifikaciji i implementaciji konkretnih aktivnosti i potrebnih intervencija i nacinima njihovog izvodenja ukljucujuci i podršku preduzetnickom okruženju, potencijalnim stranim ulaganjima i stvaranju modela za primjenu eko standarda i uvodenje certifikacije u tekstilnoj industriji.

Prva faza provedenih istraživanja pokazala je da poseban problem u Bosni i Hercegovini predstavlja nepostojanje bazne proizvodnje (proizvodnje sirovina ili poluproizvoda) te da poslovanje domacih firmi gotovo u cjelosti zavisi od partnera koji su uglavnom iz zemalja EU. Oni obezbjeduju tržište, materijal, pribor, modele i sve ostalo što je potrebno za proizvodnju. Konkurentnost na domacem tržištu je izražena više kod malih proizvodaca koji rade jednostavnije proizvode. Istovremeno, ekonomska kriza je uticala na smanjenje narudžbi, što je još više otežalo ionako nezavidan finansijski položaj domacih firmi.

U okviru provedenih istraživanja, ukupno je anketirano 16 kompanija iz Bosne i Hercegovine, od toga 14 kompanija iz tekstilne industrije, a dvije iz kožarske: ALMA RAS, BELLISIMA, BOSTEX, CONTESA, CONNIA TRADE, IMK Kula, KALATEX, BORAC D.D., M.K. Zlatka Vukovic, MILTEX, NAPREDAK, NERZZ BEŠLAGIC, NOVOTEX, OLIMP, TREND-TEX, TVORNICA KONFKECIJE BORAC. Anketirane firme su u 2009. godini ostvarile izvoz u iznosu 20.416.853 €. Glavne zemlje u koje anketirane kompanije izvoze svoje proizvode i usluge su Njemacka, Slovenija, Hrvatska, Austrija i Italija.

Od ukupnog broja anketiranih, tri kompanije imaju eko standarde u procesu kupovine proizvoda/usluga ili prilikom odabira dobavljaca. Samo jedna kompanija ima 60% proizvoda sa certifikatom o porijeklu EURO I (Certificate of origin EURO I).

Takoder, vecina kompanija svjesna je potrebe usvajanja zelene (eko) proizvodnje i distribucije proizvoda te da postoji odreden stepen ekološke svijesti. Medutim, pitanje ulaska ovih kompanija u zelenu (eko) proizvodnju povezano je i sa podrškom kompanijama u ovom procesu.

U BiH je registrovano 300-350 proizvodnih kompanija koje zapošljavaju oko 20.000 radnika u sektoru tekstila, a najvece kompanije su „Borac“ d.d. iz Travnika i „Kula“ d.d. iz Gradacca. 80% zaposlenih u tekstilnoj industriji cini ženska radna snaga.